Vejetaryen bireyler et ve balık ürünlerini diyetlerine eklemezler. Ancak süt ve süt ürünlerinin vejetaryen bir diyette yer alması oldukça yaygındır. Et ürünlerinin bulunmadığı bir diyet çeşitli nedenlerle sağlıklı bir hayatın devamlılığı için yardımcı olabilir. Bunun sebeplerinden biri ise, vejetaryen diyet uygulayan bireylerin antioksidan ve lif açısından zengin sağlıklı, bitki bazlı gıdaları yüksek oranda tüketmesidir. Her ne kadar bir insanın bütün besin ihtiyaçlarını karşılamak için et ve et ürünleri tüketmesi gerekmese de, sağlıklı bir yaşam için vücudun gereksinimlerinin bazıları çok büyük oranda et ve et ürünlerinden karşılanabilmektedir. Bu durum, kontrollü ve bilinçli bir vejetaryen diyette uygulanmadığı koşullarda bir takım dezavantaja dönüşebilmektedir.
Bilinçli bir diyet olmadığında yaygın olarak oluşabilecek eksiklikler, hayvansal gıdalardan alınan vitamin B12 ve D vitamini eksiklikleridir. Ek olarak, Omega 3 gibi yapı taşlarının alımı da hayvansal gıdalar yoluyla sağlanması sebebiyle kimi bireylerde bu yapıların eksikliğinin sebep olabileceği rahatsızlıklar görülebilir. Bu eksilikleri veganlar genelde takviye edici gıda alımı karşılamaktadır (1, 2, 3). Bu yazımızda, bilinçsiz yapılan vegan/vejetaryen diyetin vücutta yaratabileceği bazı potansiyel problemlere veya uygularken yaşanabilecek bazı zorluklara değineceğiz.
Besin Eksikliklerine Yol Açabilir
Etsiz bir diyet sağlıklı olabilir, ancak vejeteryanların özellikle veganların yeterli B12 vitamini, kalsiyum, demir ve çinko yapılarını aldıklarından emin olmaları gerekir. B12 vitamini doğal olarak sadece hayvansal ürünlerde bulunur. B12 vitamini eksikliği anemi gibi birçok rahatsızlığın görülmesine neden olabilir. Ayrıca kas güçsüzlüğü, karıncalanma ve uyuşukluğa neden olabilir. Öte yandan, B12 eksikliğini ortadan kaldırmak için veganlar ya da vejetaryen bireyler B12 takviyeleri veya güçlendirilmiş tahıllar tüketebilir (4, 5).
Günlük Yaşamda Uygulama Zorluğu
Neredeyse tüm diyetler gibi, vejetaryen diyet de karışık eleştiriler alıyor ve genellikle tüm kurallara ve şartlara ayak uydurmak zor olabiliyor. Özellikle dünyanın büyük bir bölümünde et ve et ürünleri tüketiminin yaygınlığı, vegan ya da vejetaryen besin bulmayı zorlaştırabiliyor. Her ne kadar vegan ve vejetaryen bireylerin sayısı git gide artsa da, et ve et ürünleri temelli üretim sebebiyle, vegan/vejetaryen besinlere erişim hala temel bir sorun.
Kas Kütlesi Kaybı Riski
Protein eksikliği ve egzersiz eksikliği yaşa bağlı olmakla birlikte kas kaybına neden olabilir. Öte yandan, vegan/vejetaryen diyetlerin vegan olmayan diyetlerden daha az proteine sahip olması tamamen bireyin planladığı diyet programına bağlıdır diyebiliriz. Bu sebeple, kas kütlesi kaybı riskini ortadan kaldırmak tamamen protein ihtiyacının karşılanmasına bağlıdır (6, 7).
Ağır Fiziksel Çalışma Gerektiren İşlerde Sorun
Vegan ya da vejetaryen bir diyette protein ihtiyacını karşılamak kimi zaman bireyler için zor olabilir. Ancak protein ihtiyacının yeteri kadar karşılanması durumunda herhangi bir protein eksikliği durumu ortaya çıkmayacaktır. Ek olarak, vegan/vejetaryen diyetler kimi zaman daha az kaloriye sahip olabilir. Bu nedenle, vücutun ihtiyacı olan kalori miktarından az besin tüketmek fiziksel çalışmalarda vücudu bitkin bir hale düşürebilir (6, 7).
Çocukların Büyümesine Zarar Verebilir
Çocukları vegan olarak yetiştirme durumuyla ilgili çok sayıda eleştiri var ve bunların çoğu, çocukların ihtiyaç duydukları besinleri vegan diyetinden alıp alamayacağına odaklanıyor. Her vegan ya da vejetaryen bireyin yaşayabileceği besin eksikliği durumu çocuklar için daha olumsuz sonuçlara neden olabilir. Özellikle, büyüme çağındaki bireyler için besin yetersizliği büyüme geriliği gibi birçok sorunun başlangıcına neden olabilir (8, 9).
Saç Kaybına Neden Olabilir
Yapılan araştırmalara göre diğer diyet eksikliklerinin yanı sıra, protein eksikliğinin saç kaybına yol açabileceğini düşünülüyor. Bunun nedeni, et ve et ürünlerinin saç büyümesi için önemli olan demir, B vitamini ve çinko gibi yapı taşlarını içermesidir. Kuru fasulye ve koyu yeşil yapraklı sebzeler gibi gıdalarda demir bulunmasına rağmen, vejetaryen bir diyette demir emiliminin daha az olduğu düşünülüyor (3, 10).
Ruh Halinde Değişiklikler
Bazı araştırmalar etsiz kalmanın ruh halini iyileştirdiğini, bazıları ise tam tersini bulmuştur. Araştırmalara göre, vejetaryen bir diyetin depresyona girme olasılığını artırdığı görülmüştür. Öte yandan, bu durumu netleştirebilecek yeterli derecede araştırma yapılmadığı düşünülmektedir (3).
Sağlıklı Vegan, Vejetaryen Ürünler için Bikalite Vegan Market
Bikalite’de, ürünlere ve üretici firmalara ait olan belgeler hassasiyetle incelenir, yalnızca kalite kriterlerimize uygun ve orjinal ürünler beğeninize sunulur. Vegan Market özelinde sunduğumuz tüm ürünler vegan sertifikalı veya üretici firma taraından vegan beyanlıdır. Bikalite’den gönül rahatlığıyla alışverişlerinizi yapabilir, geniş ve güvenilir ürün seçenekleri ile sizin ve sevdiklerinizin günlük ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz.
Kaynakça:
- What to know about the vegetarian diet
- The Vegetarian Diet: A Beginner's Guide and Meal Plan
- Vegetarian and Vegan_Diets Explained
- Are There Health Downsides To Vegetarian Diets?
- 7 Nutrients That You Can’t Get from Plants
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29319158/
- Can A Vegan_Diet Provide Enough Protein To Slow-Down Muscle Loss?
- Benefits & Limitations of a Vegetarian Diet for Young Children
- Vegetarian Diets
- 3 Ways Food Can Contribute to Hair Loss
