Günümüzde daha da popüler olmaya devam eden veganlık, bir başka adıyla sıkı vejetaryenlik, yaygınlaştıkça genel kitle açısından daha çok merak ediliyor. Bu yazımızda, veganlık hakkında en çok merak edilen 11 soruyu cevaplandırmaya çalışacağız. Keyifli okumalar.
1- Vegan Diyeti Nedir?
Vegan veya bitki bazlı bir diyet; et, süt ürünleri ve yumurta dahil hiçbir hayvansal ürünü içermez. İnsanlar bunu doğru bir şekilde uyguladığında vegan diyeti yeterli besleyicilikte olabilir, kronik hastalık riskini azaltabilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir.
Vegan diyetler besin açısından zengin ve doymuş yağlar açısından düşük olma eğilimindedir. Araştırmalar, diyetin kalp sağlığına iyi gelebileceğini, kansere karşı koruyabileceğini ve diyabet riskini azaltabileceğini gösteriyor. Bununla birlikte, yalnızca bitki bazlı gıdalar tüketen kişilerin, genellikle bitki bazlı bir diyetin dışındaki bir diyetten gelen kalsiyum, demir ve B12 vitamini de dahil olmak üzere belirli besin maddelerinin elde edinimine de dikkat etmeleri gerekiyor.
Bir vegan diyeti, yalnızca bitki içeren yiyecekleri yemeyi içerir. Bazı bireyler için veganlık bir diyet seçimi iken, bazı bireyler için veganlık bir yaşam tarzı da olabilir. Vegan bir yaşam tarzı yaşamayı seçen kişiler, giysilerden, kozmetik ürünlerden, deri ve hayvan kürkü gibi hayvan parçalarını kullanan veya içeren diğer ürünlerden de kaçınabilir. Bazıları bu yaşam tarzını çevresel faydaları nedeniyle benimser.
Vegan diyetleri bol miktarda meyve ve sebze içerir. Bu gıdalar yeterli tüketilmesi durumunda çok çeşitli önemli vitaminler, mineraller, sağlıklı yağlar ve protein sağlayacaktır (1, 2, 3).
2- Vegan ile Vejetaryen Arasındaki Fark Nedir?
Vejetaryenler ve veganlar arasındaki temel fark, vejeteryanların et yememesine rağmen süt ürünleri, yumurta veya her ikisini birden tüketebilmeleridir. Vegan diyeti, hayvansal içerikli tüm ürünleri hariç tutar.
Vegan diyeti daha kısıtlayıcıdır, bu nedenle insanların günlük diyet gereksinimlerini karşıladığından emin olmak için besin seçiminde daha titiz davranmaları gerekir. Aksi halde, besin eksikliği sorunu kaçınılmaz olabilir (4).
3- Vegan ve Vejetaryen Nasıl Olunur?
Vegan/vejetaryen bir yaşam tarzını benimsemek için birden fazla sebep vardır. Bunlardan en yaygın olanları, çevre duyarlılığı ve diğer etik durumlardır. Ek olarak, sağlık için vejetaryen bir diyet seçiminde bulunan insan sayısı da azımsanmayacak derecede çoktur. Özellikle, kalp ve kronik rahatsızlıkların önlenmesi için bitki bazlı bir diyetin faydaları kanıtlanmıştır. Öte yandan, vejetaryen bir diyete başlamadan önce vejetaryen diyetinin türlerine hakim olmak da önemlidir (5, 6). Bu nedenle, bir vejetaryen diyete başlamadan önce vejetaryen türlerini bilmek ardından bir hekim ya da bilirkişi tarafından destek almanızı öneririz. Farklı vejetaryenlik biçimleri hakkında daha detaylı bilgi için “Vejetaryen Türleri” yazımızı ziyaret edebilirsiniz.
4- %100 Vegan Ne Demek?
%100 vegan kavramı, genellikle besin ürünleri dışındaki vegan ürnüleri tanımlamak için kullanılır. Bir ürünün; hayvan kürkü, deri, kemik veya etten yapılmış bileşenler içermediği ve yumurta veya süt ürünleri içermediği anlamına gelir. Örneğin, birçok cilt temizleyici hayvansal yağ asitlerinden yapılabilen stearik asit içerir. Ve birçok güzellik ürünü, arkadaşlarımız, arılar tarafından yapılan bir bileşen olan balmumu içerir (7).
5- Veganlık Sağlıklı mı? Vegan Beslenme Zararlı mı?
Vejetaryen ve vegan diyetler genellikle sağlıklıdır, ancak bu diyetler dikkatli yapılmazsa vücutta bazı besin eksikliği sorunları yaşanabilir. Yeterli protein, kalsiyum, demir ve B12 vitamini aldığınızdan emin olmak için detaylı bir diyete sahip olmanız gerekebilir. Bu nedenle, bir vegan diyet oluştururken bir hekim ya da bilirkişi desteği almak sağlıklı kalmanızda yardımcı olabilir.
Bu besinlerin çoğunu vejeteryan iseniz yumurta ve süt ürünlerinde ve vegansanız bitki kaynaklarından karşılayabilirsiniz. Ancak ek bir desteğe ihtiyacınız olduğu durumlarda, bir hekim eşliğinde takviye gıda alımı yapılabilir (8).
6- Raw Vegan Nedir?
Çiğ gıda vegan diyeti, 46 °C'nin üzerinde ısıtılmamış ve işlenmemiş çiğ vegan gıdalardan oluşur. "Çiğ gıda" olarak adlandırılan bu diyeti takip eden bireyler, bu sıcaklığın üzerinde pişirilen gıdaların enzimlerini ve dolayısıyla besin değerlerini önemli bir miktarını kaybettiğine inanırlar. Pişmemiş gıdaların ise canlı enzimler ve doğru beslenme sağladığı düşünülür (9, 10).
7- Peta Onaylı Markalar Nelerdir?
Peta / Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler Derneği, yaklaşık 9 milyon üye ve destekçisi olan dünanın en büyük hayvan hakları örgütlerinden biridir. Peta, insan üstünlüğünü savunan bir dünya görüşü olan türcülüğe karşı çıkar. Bu eksende hayvanların salt insan tüketimi için doğrudan kullanılmasına karşı değil, çeşitli deneylerde kullanılmasına da karşı çıkar. Peta deneyler için hayvanları kullanan markaları teşhir ettiği gibi, vegan üretim yapan firmalar Peta’ya başuru yaparak üretimlerini onaylatırlar.
Peta onaylı markalar; deri, kürk, ipek, tüy ve kemik gibi hayvan türevli malzemeler yerine bunların vegan alternatifleri kullanılarak üretilmiş, Peta tarafından tescil edilmiş giysi, aksesuar, mobilya, ev dekor vb vegan markalar olarak bilinir. Bu sebeple, bu yaşam tarzını besimseyen bireyler, Peta onaylı markaları günlük yaşamında tercih etmektedirler (11).
8- Vegan Sertifikası Nedir?
Vegan/vejetaryen sertifikası; tarafsız, bağımsız ve akredite bir kuruluş tarafından yapılan denetimler ve testler sonucunda vegan/vejetaryen üretim standartlarını sağladığı tespit edilen ürünlere verilen bir belgedir.
Bir ürünün vegan olması için sadece vegan çatısı altında görülmesi yeterli değildir. Vegan kriterlerini karşılağının bağımsız ve akredite bir kuruluş tarafından onaylanması ve belgelendirilmesi gerekir (12).
9- Vegan Beslenme Kilo Verdirir mi?
Veganlar et, balık, yumurta veya süt ürünleri yemezler. Bunun yerine taze meyve ve sebzeler, fasulye ve baklagilleri, bitki bazlı sütleri ve et alternatiflerini tüketirler.
Bazı insanlar hayvanlara yönelik etik kaygılardan dolayı bu yaşam tarzını seçse de, diyetin kendisinin de bazı sağlık yararları olabilir. Son araştırmalara göre vegan olmak önemli miktarda kilo vermenize bile yardımcı olabilir. Her ne kadar daha fazla araştırmaya gerek olsa da vegan olmanın tüketilen yüksek kalorili gıdaların sayısını azaltabileceği düşünülüyor. Vegan bir diyetle, düşük kalorili ve daha uzun süre tok tutan yüksek lifli alternatif gıdalar zayıflamanızda yardımcı olabilir (13).
10- Dünya Vegan Günü ne Zaman?
Dünya Vegan Günü, 1 Kasım’dır. Her yıl dünya çapında düzenlenen etkinliklerde vegan ürünlere yer verilir (14).
11- Güvenilir Vegan Ürünleri Nereden Bulabilirim?
Vegan/vejetaryen ürünlerde ve vegan takviye edici gıdalarda ürünün güvenli, serfikalı veya vegan beyanlı olması oldukça önemlidir. Bikalite’de, ürünlere ve üretici firmalara ait olan belgeler hassasiyetle incelenir. Bu nedenle, özellikle vegan sertifikasına sahip veya vegan beyanlı ürünleri Bikalite Vegan Market’te rahatlıkla bulabilir, sizin ve sevdiklerinizin günlük ihtiyaçlarınızı karşılabilirsiniz.
Kaynakça:
- https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/how-to-eat-a-balanced-diet/the-vegan-diet/
- https://foodinsight.org/basics-of-vegan-diet/
- https://www.webmd.com/diet/vegan-diet-overview
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/149636
- The Beginner’s Guide to Becoming a Vegetarian
- Vegetarian diet: How to get the best nutrition
- Why is it important to choose 100% vegan_and cruelty-free products?
- Is a vegetarian or vegan_diet for you?
- How to Follow a Raw Vegan_Diet: Benefits and Risks
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/raw-vegan-diet
- Peta
- Vegan_What is a Vegetarian Certificate?
- Vegan_Diet for Weight Loss: What You Need to Know
- https://en.wikipedia.org/wiki/World_Vegan_Day
