Cerrahi maske kullanımı, günlük hayatımızı köklü bir şekilde değiştiren Covid-19 salgınına karşı en etkin koruma yöntemlerinden birisi. Aldığımız ve verdiğimiz nefesi filtreleyen bu maskeler hakkında en çok merak ettiğiniz soruları bu yazımızda cevaplamaya çalıştık.
1. Cerrahi Maske Nedir?
Cerrahi maske; kullanıcının ağzı ve burnu ile yakın çevredeki olası kirleticiler arasında fiziksel bir bariyer oluşturan, gevşek oturan, tek kullanımlık bir maskedir. Cerrahi maskeler, farklı kalınlıklarda ve sizi sıvılarla temastan korumak için farklı özelliklerde üretilir. Bu özellikler ayrıca yüz maskesinden ne kadar kolay nefes alabileceğinizi ve maskenin sizi ne kadar iyi koruduğunu da etkileyebilir.
Cerrahi maske düzgün takıldığında, kendinize ait mikroorganizma (mikrop, virüs, bakteri vb) içerebilen büyük partiküllü damlacıkların, sıçramaların, spreylerin başkalarına; dış ortamdaki mikroorganizmaların da sizin ağzınıza ve burnunuza ulaşmasını engeller. Bu sayede sizi ve etrafınızdakileri korumaya destek olur. (1)
2. Kaliteli Cerrahi Maske Özellikleri Nasıl Olmalı?
Kaliteli cerrahi maske standartlara uygun malzeme kullanılarak doğru yöntemlerle üretilmiş maskedir. Uygun saklama koşullarında depolanan steril cerrahi maskeler virüslere karşı elimizdeki en iyi korunma yöntemlerindendir. (2)
Standartlara uygun maskeler 3 katlı telli cerrahi maske olarak üretilir. 3 katlı kısım genellikle medikal propilenden üretilmiş dokumasız bir malzeme olan SMS yapısındadır. SMS kısaltması Spunbond-Meltblown-Spunbond kelimelerinin baş harflerine karşılık gelir. Her iki malzeme de dokusuz / dokumasız / yüzeysiz kumaş olarak tabir edilir. İngilizce’de nonwoven adı verilen bu kumaşlarda (dokunarak imal edilmedikleri için) gözenek bulunmaz ve boşluklar oranı düşüktür. Spunbond kumaş lifli yapıda, meltblown kumaş tabakamsı yapıdadır. SMS malzemesi, içeriğindeki elektrostatik meltblown katmanıyla antistatiktir. Nem itici yapısıyla küflenmez. Uygun kalınlık ve sıvı itici dış katmana sahip Tip IIR sınıfı maskeler sıvılara karşı dayanıklıdır.
Maskenin yüzde sabit durmasını sağlayan kulak veya kafa bağları likra, pamuk gibi malzemelerden yapılabilir. Bu yapının elastik olması ve elastikiyetini uzun süre koruması sarkma gibi güvenliği riske atacak durumların önlenebilmesi açısından önemlidir. Rahat maske kullanımı için bu parçaların kafayı veya kulağı sıkmaması gerekir. Ayrıca cerrahi maske sürekli cilde temas ettiği için kumaşının alerjen içermemesi önemlidir.
Yüze tam oturması, üst taraflardan hava almaması ve yüzden kaymaması için maskelerin üst kısmında burun teli bulunur. Bu burun tellerinin farklı malzemelerle tek veya çift kat; metal içeren veya içermeyen türleri bulunur. Metal içermeyen türler genellikle x-ray cihazının sık bulunduğu havaalanı gibi yerlerde çalışanlar açısından kolaylık sağlar. Burun telli maske ürünleri kullanılacak alana ve ihtiyaçlara dönük seçilmelidir. Bu maskenin sık sık çıkarılmasının önüne geçerek koruyuculuğu artırır.
Bununla beraber hem estetik kaygıları, hem rahat kullanımı, hem de cilt tahrişini gözeten ürünler genellikle dikişsiz olarak üretilir. Bu ürünlerde bantlar ve maskenin birleşme noktaları dikilerek değil, yüksek basınç ve ses ile birleştirilirler. Ultrasonik kaynak teknolojisiyle üretilen bu maskeler toplumda full ultrasonik maske adıyla bilinirler. Estetik maske görünümü için genellikle bu yapılar tercih edilir.
Kaliteli Maskeler Bikalite'de
3. 3 Katlı Cerrahi Maske Nasıl Test Edilir? Meltblown Maske Nasıl Anlaşılır?
3 katlı cerrahi maske çeşitli yöntemlerle test edilerek, maskenin kalitesi hakkında genel bilgi sahibi olunabilir. Kaliteye dair gerçek veri ancak akredite kuruluşlardan yapılan test sonuçları, firmanın diğer kalite belgeleriyle incelenerek edinilebilir. Piyasada sahte, niteliksiz ürün bolluğu olduğu günümüzde, aşağıdaki bahsettiğimiz basit testler de önemlidir: (3, 4)
Görsel Test
Bir cerrahi maskede 3 adet katman bulunmalıdır. Ürün makasla kesildiğinde bu 3 tabaka açık bir şekilde görülmelidir. Uygun olmayan maskelerde genellikle ortada katmanda bulunması gereken meltblown kumaş yer almaz. Bunun yerine orta katmanda maliyeti düşük spunbond kumaş veya daha da niteliksiz malzeme kullanılabilir. Orta katmanda meltblown kullanılmaması koruma oranını düşürür.
Kesilen bir maskede kullanılan kumaşın meltblown olup olmadığını yırtmaya çalışarak anlayabilirsiniz. Meltblown kumaşlar kağıdımsı yapıda olup, kolayca yırtılır. Spunbond kumaşlar ise lifli yapıdadır, zor yırtılır ve pamuksu şekilde kopar.
Tutuşmazlık Testi
Meltblown malzeme ateşe maruz kaldığında tutuşmaz. Bunun yerine alev çıkarmadan erir. Eğer maskemizin orta tabakası tutuşuyorsa bu katmanın yüksek ihtimalle meltblown olmadığını düşünebilirsiniz.
Sızdırmazlık Testi
Tip IIR sınıfı maskenin dış tabakası sıvı itici yapıda, iç tabakası da nem emici yapıda olmalıdır. Ayrıca her iç katmanın da bu sınıfın gerekliliklerini sağlayacak gram/metrekare yoğunluğunu sağlaması gerekir. Böylelikle cerrahi maske; tükürük, hapşırma veya nefesimizle nemlenerek filtreleme özelliğini yitirmez ve hastalığın yayılması engellenir. Bu aynı zamanda dış ortamda bulunan damlacıklara karşı da bizi korur. Sızdırmazlığı test etmek için maskenin iç tarafına bir miktar su konularak, dış yüzeyinin ıslaklığı kontrol edilir. Eğer maskenin dış yüzeyinde hızlıca nemlenme veya ıslanma olmuyorsa maskemiz bu şartları sağlıyordur.
Meltblown Maske Çeşitlerimiz
Bikalite’deki tüm cerrahi maskeler, standartlara uygun ağırlıkta ve kalitede meltblown kumaş içerir.
4. Cerrahi Maskeler Ne Kadar Korur?
Cerrahi maskelerin ana amacı potansiyel hastanın virüs ve benzeri mikroorganizmaları kendi çevresine yaymasını engellemektir. Tüm cerrahi maske testleri buna göre yapılmaktadır. Bu kapsamda Tip I sınıfı maskeler 3 mikron çapındaki partiküllere karşı %95-98 arası; Tip II ve Tip IIR sınıfı maskeler %98 ve üzeri filtrasyon sağlar. Ameliyathanelerde ve hastaların bulunduğu ortamlarda hastalara enfeksiyon bulaşmasını engellemek için tasarlanmış olan cerrahi maskeler öksürük, hapşırık ve nefesle etrafa hasta edici etkenlerin salınımını engeller. Tip IIR sınıfı maskeler Tip II maskelere göre ayrıca damlacıklara ve sıçramalara karşı da koruma sağlar. Cerrahi maske, pandemi koşullarında mikroorganizmalardan korunma maksadıyla halkın genel kullanımına uygundur.
Uzun süre kullanılamayan ve etkinlikleri genellikle koruyucu maske / solunum maskesi çeşitlerinden az olan bu maske türü; ciddi koruma sağlaması gereken ortamlarda bazen yeterli olmayabilir. Bu yüzden hastalık açısından riskli grupların ve hastalığın yoğun olduğu bölgede çalışanların; maskeyi takanın korunması amacıyla üretilmiş ve test edilmiş N99 maske (%99 ve üzeri koruma sağlar) veya FFP3 maske (%99 ve üzeri koruma sağlar) gibi üst düzey solunum koruyucu maske kullanımı tavsiye edilir. Solunum maskeleri takanı koruduğu gibi ventilsiz türleri dış ortama enfeksiyon bulaşmasını da engelleyici yapıdadır. Filtre oranları cerrahi maskelerle yakın görünse de cerrahi maske testlerinde test parçacığı 3 mikron çapında olmasına karşın, solunum maskelerinde 0,3 mikron çapındadır. Yani solunum maskeleri daha küçük partiküllerin filtrasyonun da üstün etki gösterir. Virüs çapları, hareket şekilleri ve doğada tutunarak/kümelenerek bulunduğu yapıların çapları düşünüldüğünde uluslararası teknik otoriteler 0,3 mikron çapındaki simülasyon testlerinin ürün güvenliğini ölçmede yeterli olduğu kanısındadır. Solunum Maskesi veya Koruyucu Maske Nedir? sorusuna Ventilli ve Ventilsiz Maske Nedir? Ventilli Maske mi, Ventilsiz Maske mi? yazımızda detaylı yanıt bulabilirsiniz.
En Koruyucu Maske Maskaları
%94 ve üzeri koruyuculukta TİP II ve Tip IIR maske çeşitleri Bikalite’de.
5. Cerrahi Maske Yıkanır mı Yoksa Tek Kullanımlık mı?
Çok kullanımlık maskeler genelde bez maskelerdir ve tekrar tekrar yıkanarak kullanılmaktadır. Cerrahi maskelerin yıkanması ise koruyucu özelliğini kaybetmesine sebep olur. Bu sebeple cerrahi maskeler tek kullanımlıktır, yıkanmaz. Sterilizasyon sağlamak amacıyla acil durumlar için 3 gün bekletme, dezenfeksiyon gazına maruz bırakma, 70 derece sıcaklıktaki fırında 30 dakika bekletme ve UV-C ışınlarına maruz bırakma gibi yöntemler mevcuttur. Bu alandaki otoriteler eğer ürünün tedariği sıkıntılıysa ve yeterli malzeme yoksa bu yöntemleri en son kullanılması gereken yöntemler olarak sıralar ve kullanım şartlarını belirler. Aksi durumda maskenin tek kullanımlık olduğu ve tekrar kullanılamayacağı belirtilir. Çünkü kullanımda ısı ve neme maruz kalan maskenin koruyuculuğunun azalması, uygun olmayan şekilde üretilen maskelerin virüs tutuculuğunun artmasıyla hastalık riskini artırması gibi sonuçlar mümkündür.
6. Cerrahi Maskeler Ne Kadar Süre Kullanılır?
Cerrahi maskeler tek kullanımlık maskeler olup, kullanım süreleri 3-4 saattir. Kirlenen, delinen, ıslanan, ipleri gevşeyen veya kopan maskeler kullanılmamalı, yenisiyle değiştirilmelidir. Maskelerin değiştirilmesine yönelik daha detaylı bilgiye Maske Ne Zaman Değiştirilmeli? başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
7. Cerrahi Maske Nasıl Takılır?
- Maskenizi takmadan ve çıkarmadan önce, sonra ve maskeye herhangi bir şekilde dokunduktan sonra ellerinizi sabun veya dezenfektanla yeterince temizleyin.
- Burnunuzun, ağzınızın ve çenenizin tamamen kapladığından emin olun.
- Maskeyi kısa süreliğine çıkarmak durumunda kalırsanız en iyi saklama yöntemi temiz bir plastik poşet içinde saklamaktır. (5)
8. En İyi Cerrahi Maske Markaları Hangileridir?
“En iyi cerrahi maske markası” sorusu pandemi döneminde en çok sorulan sorulardan biridir. Bu soruları haksız rekabete yol açmamak ve çeşitli spekülasyonlara mahal vermemek adına doğrudan yanıtlamayı tercih etmiyoruz. Ancak en iyi ürünü belirlerken bazı kriterlere göre değerlendirme yapmak bizleri en kaliteli maske markası veya markalarına ulaştıracaktır.
Ürünün koruyuculuğunun yüksek olması burada en önemli etkendir. Tip I sınıfı maskeler 3 mikron çapındaki partiküllere karşı %95-98 arası, Tip II ve Tip IIR sınıfı maskeler %98 ve üzeri filtrasyon sağlar. Tip IIR sınıfı ürünler yüksek filtre yeteneğiyle beraber hapşırma, havada asılı kalma, sıçrama gibi yollarla damlacıkların bizlere ulaşmasının da önüne geçer.
Ürünün filtrasyonunun yüksek olması kadar nefes direncinin düşük olması beklenir. Çünkü rahat nefes alamama durumları hem kullanımı hem de sağlığı etkiler. Ayrıca ürünün TS EN 14683 standardına göre test edilmiş ve başarıyla geçmiş olması bunu ispat eder. Bu testte bunlarla berber ürünün mikrobiyal açıdan temizliği de incelenir. Ürünün kullanım yeterliliklerini sağlamasıyla beraber hijyenik olması ve mikrop içermemesi beklenir. Bazı üreticiler el değmeden üretim yapmaktadır, bazıları bununla beraber üretim sonunda fırınlama yada UV-C ışınına maruz bırakma gibi yöntemlerle hijyen sağlamaktadır. Ayrıca ürünün üretim bandında jelatinlenerek dış ortamdaki ve havadaki mikroorganizmalardan korunması da hijyeni artırır.
Ürünün ultrasonik kaynakla üretimi, burun telli oluşu ve kafa/kulak bantlarının rahatlığı güvenli ve konforlu kullanım sağlar. Maskenin yüze tam oturması, çok sıkmaması ve kullanımda sarkmaması önemlidir.
Ürünlerin ve parçalarının alerjen içermemesi, alerjen sebebiyle oluşabilecek sorunların önüne geçer. Özellikle renkli maske ve desenli maske ürünlerinde boya testleri, kanserojen madde testleri ve alerjen testleri çok önemlidir. Doğrudan cilde temas eden ve solunum yolunda bulunan bu ürünlerin insan sağlığını tehdit edecek maddeler içermemesi gerekir. Kumaşının ve bantlarının bu testlerden başarıyla geçmesi, ürünün koruyuculuğu ile beraber insan sağlığına olumsuz bir etkisi olmadığını da bizlere gösterir.
Bu özellik ve yeterlilikler maske kalitesinin anlaşılmasında önemlidir. Bu yeterliliklerin bağımsız ve saygın kuruluşlarca akredite edilen laboratuvar testlerinden başarıyla kanıtlandığını görmek bu güveni pekiştirir.
Ürünün yeterli olmasının yanı sıra yasalara uygun olması ve Sağlık Bakanlığı’ndan onay alması önemlidir. Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemi (ÜTS) incelenmeli ve kayıtlı ürünler tercih edilmelidir.
Ürünün Türkiye yönetmelikleri ve standartları çerçevesinde üretimi gereklidir. Firmanın sürekli aynı kalitede ve ürünün üretim şartlarına uygun üretim gerçekleştirmesi de en kaliteli ürünü ararken bizlere yardımcı olur. Üretici ISO 9001 ve ISO 13485 kalite yönetim sistemlerine sahipse medikal alanda üretim için gerekli koşulları sağladığını anlarız. Buna ek olarak GMP ve TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi gibi sertifikasyonlara sahip olan üreticiler bu güveni artırır. Üretimde hijyen koşullarını anlamak için üreticinin TSE COVID-19 Güvenli Üretim Sertifikasına veya Sağlıklı İşyeri Belgesine sahip olup olmadığına bakmak gerekir.
Tüm bu değerlendirmeler sonucunda en kaliteli ürün ve markaları tespit edebiliriz.
Bizler Bikalite çatısı altında son tüketiciye ulaştırılan tüm ürünlerin uzman ekiplerimizce, kendi kalite kriterlerimize göre incelendiğini, müşteri memnuniyetini temel aldığımızı ifade etmek isteriz. Sadece Bikalite kalite politikasına uygun ve orijinal ürünleri platformumuzda sunuyoruz.
En İyi Maske Hangisi?
CE Belgeli, test raporlu, standartlara uygun, kullanım kolaylığı olan Maske mi arıyorsunuz?
9. Maske Kullanımı Zorunlu mu?
En yaygın bulaşma biçimi solunum yolu olan Corona virüsünün yol açtığı Covid-19 hastalığına karşı alınabilecek en etkin önlemler kişisel hijyene dikkat etmekle birlikte, ağzı ve burnu kapatan ürün kullanımıdır. Yapılan çalışmaların da gösterdiği üzere günlük maske kullanımı enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltıyor. Özellikle, kullanıcının koronavirüs ile enfekte olması durumunda başkalarını koruyan ve kişinin başka hasta kişilerden virüs kapmasını engelleyen bu maskeler korona enfeksiyonundaki artış göz önüne alındığında zorunluluk haline geliyor. Ülkemizde de artan vaka sayılarına bağlı olarak 8 Eylül 2020 tarihinden itibaren geçerli olan maske düzenlemesi ile bütün alanlarda maske takmak zorunlu hale geldi.
10. Cerrahi Maske Nerede Satılır?
Cerrahi maskeler eczaneler, marketler ve çeşitli internet siteleri başta olmak üzere birçok kanal üzerinden satın alınabiliyor. Ancak piyasada insan sağlığını olumsuz olarak etkileyecek çok fazla kalitesiz maske veya sahte maske çeşitleri de bulunuyor. Dolayısıyla kendimizin, sevdiklerimizin ve çevremizdekilerin sağlıkları için; satılan ürünlerin satıldığı yerden bağımsız olarak kaliteli, belgeli ve orjinal olmasına dikkat etmek gerekiyor.
Bikalite olarak; kaliteli, güvenli, standartlara uygun, insanları riske atmayan maskeleri size sunuyoruz. Sunduğumuz tüm ürünler üreticiden veya üreticinin ana distribütöründen olduğundan, platformumuzda sahte ürün olma olasılığı bulunmuyor.
11. Cerrahi Maske Fiyatları Hangi Aralıkta?
Cerrahi maske fiyatları pandeminin başında tedarik sıkıntısı nedeniyle çok yükselmişken, üretimin talebe cevap vermesiyle bir standarda oturmuştur. Maske fiyatı, maskenin sınıfına (Tip I, Tip II ve Tip IIR), maskede kullanılan kumaşın niteliğine ve ağırlığına, ürün kulaklarının birleşme metoduna (ultrasonik maske vb), kullanılan boyaya, ambalaj biçimine (tekli maske, 50’li maske vb), test maliyetlerine ve diğer girdilerine göre değişmektedir.
Genel olarak cerrahi maske fiyatları 25 TL - 80 TL aralığında seyretmektedir. Ekonomik kriz koşullarında ucuz maske talebi artış gösterse de, salt ucuz diye maske almak kendimiz ve sevdiklerimiz için ciddi riskleri de beraberinde getirir. Kaliteli hammadde kullanma ve standartlara uygun bir üretimin yapmanın maliyetlerinin çok düşük olmadığını bilmek gerekir. Hayatın olağan akışına aykırı fiyatlar görüldüğünde, ürünün normalden daha detaylı incelenmesinde fayda vardır.
Kaliteli, Belgeli ve Orijinal Ürünler
Kaynakça:
- N95 Respirators, Surgical Masks, and Face Masks
- 3M® Disposable Particulate Medical Respirator N95, 1860 Data sheet
- How To Know If Your Mask Is The Real 3-Ply Surgical Mask?
- Genuine or Fake Surgical Masks — 3 Quick Tests to Find Out!
- Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: When and how to use masks
