Vücutta DNA işlevinde yer alan folik asit, sentetik bir B vitamini türüdür. Doğal halde bulanan haliyle folat, yiyeceklerden karşılanabileceği gibi hamilelik, ilaç kullanımı ve bazı hastalık durumlarında folik asit takviyesi ile de karşılanabilir. Folik asit suda çözünebilen bir vitamin türü olduğu için vücutta depolanmaz. Bu nedenle günlük olarak alımı önem taşımaktadır. Ancak bu durumda folik asit fazlalığı nelere yol açıyor, folik asit yan etkileri ve zararlarları nedir soruları akıllara geliyor. Yazımızda bu sorulara yanıt aradık.
Yiyeceklerden elde edilen folik asit fazlalığı; “(metabolize edilmemiş folik asit) böbreklerden geçerek idrara karışır ve vücuttan atılır” (1). Doktorunuzun tavsiye ettiği ölçüde folik asidin alımının herhangi bir zararı yoktur. Ancak belirtilen dozda da olsa potansiyel olarak bazı yan etkilere sahip olabilir. Oluşabilecek folik asit yan etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağızda kötü tat
- Mide bulantısı (hamileyseniz sabahları)
- İştah kaybı
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Sinirlilik
- Uyku düzeni bozukluğu
- Şişkinlik (2, 3)
Yukarıda sıralanan folik asit yan etkileri büyük ölçekli değildir. Ancak alerjik reaksiyon göstermeniz dahilinde mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir. Potansiyel alerjik folik asit yan etkileri:
- Kızarıklık
- Deri döküntüsü
- Kaşıntı
- Huzursuzluk
- Bronkospazm nedeniyle solunum zorluğu (nefes darlığı) (4)
Ayrıca günde 1000 mcg üstünde folik asidin alımı karın krampları, mide rahatsızlığı, ishal, gaz, tat bozuklukları, sinirlilik, uykusuzluk, ve cilt rengi değişiklikleri gibi yan etkilere neden olabilir (5).
Kullandığınız başka ilaçlara da bağlı olarak folikasit kullanımının yan etkileri ile karşılaşabilirsiniz. Ancak doktorunuzun tavsiye ettiği dozda kullanım büyük ölçekli yan etkilerin önüne geçecektir.
Folik Asit Fazlalığı Nedir?
Folik asit fazlalığı, vücuda gereğinden fazla folik asit takviyesi alınmasıdır. Yiyeceklerle birlikte alınan fazla alım vücuda herhangi bir zarar vermez. Fazla alınan folik asit vücuttan dışarı atılır. Günlük alınması gereken miktarlar ise şöyledir:
- 0 ila 6 ay : günde 65 mcg
- 7 ila 12 ay : günde 80 mcg
- 1 ila 3 yıl : günde 150 mcg
- 4 ila 8 yaş : günde 200 mcg
- 9-13 yaş : günde 300 mcg
- 14 yaş ve üzeri : günde 400 mcg
- Hamilelik sırasında : günde 600 mcg
- Emzirme döneminde : günde 500 mcg (6)
Herhangi bir hassasiyetiniz yoksa günlük alım miktarını geçmemeniz önerilmektedir. Devamlı görülen folik asit yüksekliği ciddi nörolojik rahatsızlıklar yol açabilir. Bundan dolayı folik asit takviyesi alırken belirtilen dozlara uymanızda büyük fayda vardır.
Günlük Folik Asit İhtiyacı için Bikalite
Bikalite’nin sunduğu folat ve multivitamin takviye ürünleriyle günlük folik asit ihtiyacınızın tamamını veya bir kısmını karşılayabilirsiniz.
Folik Asit Fazlalığı Belirtileri
Folik asit yüksekliği birçok soruna yol açabilir. Besinlerden alınan folat, miktar olarak fazla olsa da vücutta herhangi kötü bir belirti gözlenmeden dışarı atılabilir. Folat bağırsaklarda aktive edilirken, folik asit ise karaciğerde aktive edilmektedir. Takviyelerle alınması sonucu oluşan fazlalığı vücutta aktive olamayan folik asit birikimine sebep olabilir. Buna metabolize edilmemiş folik asit denmektedir.
Metabolize edilmemiş folik asit potansiyel olarak bazı rahatsızlıklara yol açabilir. Bunlar folik asitin getireceği ve daha önce bahsettiğimiz yan etkiler olabileceği gibi (karın kramplarına, uykusuzluğa, mide bulantısına, ishale) aşırı tüketildiğinde B12 vitamin eksikliğini perdeleme riskine karşı kalıcı sinir hasarına da sebep olabilir. Aynı zamanda sürekli olarak fazla folik asit tüketmek başta prostat kanseri olmak üzere başka kanser türleri içinde risk taşımaktadır (5). Bu nedenle özel bir ihtiyaç durumu olmadıkça folik asit ihtiyacını yiyeceklerden veya folik asit içeren multivitamin takviyesi çeşitlerinden karşılamakta, ilaç olarak alınacaksa da günlük miktarını doğru dozda almakta yarar vardır.
Fazla Alınan Folik Asitin Zararları Nelerdir?
Tavsiye edilen dozdan daha fazla bu vitamini almak vücutta ciddi problemlere sebep olur. Daha önce de belirttiğimiz gibi öncelikle kalıcı nörolojik problemlere yol açabilir. “Vücudunuz kırmızı kan hücreleri yapmak ve kalbinizin, beyninizin ve sinir sisteminizin en iyi şekilde çalışmasını sağlamak için B12 vitaminini kullanır” (7). B12 vitamini ve folik asit birlikte çalışır. Folik asit yüksekliği, vücutta bulunan B12 seviyesinin ölçülmesine engel olabilir. Azalan B12 seviyesi ise bir süre sonra sinirlere hasar verebilir. Bundan dolayı B12 ölçümü için folik asit değeri normal seviyede kalmalıdır.
Fazla folik asit kullanımının zararları düşünüldüğünde, bir başka risk ise zihinsel gerilemenin hızlanmasıdır. Yapılan bir araştırmada 60 yaş üstü insanlarda folik asidin fazlalığına ve düşük B12 vitaminine sahip insanlarda bilişsel bozulmalar hızlanmıştır (8). Yapılan bu araştırma için daha fazla kanıta ihtiyaç olsa da, özellikle ilerleyen yaşlarda folik asit takviyesi durumunda kontrollü olunmalıdır.
Folik asit yüksekliği çocuklara da zarar vermektedir. Hamilelik sırasında folik asidin alımı bebeğin gelişimi için zorunluluk olarak görülmektedir. Ancak annenin her gün 1000 mcg üstü folik asit alımı, çocukta olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bunlardan biri çocuğun beyin gelişimini yavaşlatması olarak tanımlanabilir. Hamilelikte folik asit yüksekliğine sahip olan annelerin çocuklarının, 4-5 yaşına geldiklerinde nörogelişimsel olarak daha geride kaldıkları gözlemlenmiştir (9). Yapılan bir başka araştırmada ise 9-13 yaş arası çocukların insülin dirençlerinin yüksek olması, annelerin hamilelik dönemindeki folik asidin yüksekliğiyle ilişkilendirilmiştir (10). Bu nedenle özellikle hamilelik sürecinde doktorun tavsiye ettiği dozun üstüne çıkılmaması gerekmektedir.
Son olarak folik asit fazlalığı kanserle çelişkili olarak ilişkilendirilmiştir. “Bir yandan, kronik olarak yetersiz folat alımı beyin, meme, servikal, kolorektal, akciğer, yumurtalık, pankreas ve prostat kanseri riskini artırabilir. Öte yandan, aşırı alımı, başta prostat kanseri olmak üzere bazı kanserlerin riskini arttırabilmektedir.” (11). Araştırmalardan bazıları folik asit takviyesinin kanseri düşük bir oranda da olsa önlenebileceğini gösterirken, çoğunlukla herhangi bir ilişki kurulamamıştır. Ancak folik asit takviyesi yerine folat açısından zengin bir diyetin özellikle kadınlarda kanseri önleyici niteliğe sahip olduğu unutulmamalıdır (11).
Folik Asitin Fazlalığı Adet Gecikmesine Neden Olabilir
Planlı bir hamilelik sürecinde olan kadınların merak ettiği önemli bir konu da folik asit fazlalığının adet döngüsünü nasıl etkileyeceğidir. Özellikle “ Folik asit adet geciktirir mi? ” sorusu en merak edilen sorulardan biridir. Ancak yapılan araştırmalarda adet döngüsü ile folik asitin alımının bir ilişkisi bulunamamıştır (12). Folik asitin alımı; adet döngü süresini, kanamanın yoğunluğunu ve döngünün uzunluğunu etkilememektedir. Ayrıca ağrılı adet dönemi geçirenler için ağrı azaltıcı etkisi de yoktur.
Folik Asit İçeren Multivitamin Çeşitleri Bikalite’de
Bikalite Takviye Edici Gıda Market’inde vücudumuzun günlük ihtiyacını karşılayacak farklı ürün çeşitleri mevcuttur. Bikalite’deki folik asit içeren ürünler dahil tüm ürünler, uzmanlarımızın denetimlerinden geçerek size sunulmaktadır. Bikalite’de yalnızca kalite kriterlerimize uygun, belgeli ürünleri size sunuyor, orijinal olarak üreticisinden veya distribütöründen size ulaştırıyoruz. Bu noktada ürünlerimizi gönül rahatlığıyla kullanabilisiniz.
Kaliteli ve Orijinal Vitamin Takviyeleri Bikalite’de
B grubu vitaminler ve diğer takviye çeşitleri için ihtiyacınız olan kalite belgeli ürünler Takviye Edici Gıda Market’te!
Kaynakça:
- Folic Acid Safety, Interactions, and Effects on Other Outcomes
- Why do you need to take folic acid when pregnant?
- Folic acid: vitamin that helps the body make healthy red blood cells
- Side Effects of Folic Acid (Folic Acid), Warnings, Uses
- Folic Acid: Benefits, Side Effects, Dosage, and Interactions
- Folate - Health Professional Fact Sheet
- 4 Potential Side Effects of Too Much Folic Acid
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24229560/
- Effect of maternal high dosages of folic acid supplements on neurocognitive development in children at 4-5 y of age: the prospective birth cohort Infancia y Medio Ambiente (INMA) study
- Association between maternal folate concentrations during pregnancy and insulin resistance in Indian children
- Folate: Benefits, Side Effects, Dosage, and Interactions
- Folic acid supplement use and menstrual cycle characteristics: a cross-sectional study of Danish pregnancy planners
- Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği
- Sağlık Beyanlı Ürünler Yönetmelik Taslağı