Çinko insan vücudu için oldukça önemlidir. Birçok hücre fonksiyonunu destekler ve kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesini sağlayan tahmini 300 enzimin görevlerini yerine getirmesinde oldukça yardımcı olur. Farklı bilimsel araştırmalar çinkonun faydaları üzerine farklı çalışmalar yapılsa da, Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği’ne göre 10mg Çinko içeren takviye gıdalar kullanıldığında 4 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler için;
- asit baz, karbonhidrat, şakro besin ögeleri, yağ asitleri, A vitamini metabolizmalarına,
- kemiklerin, saçın, tırnakların, cildin korunmasına,
- bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna,
- protein ve DNA sentezine,
- hücre bölünmesine,
katkıda bulunur (1).
Farklı kaynaklarda ise bu faydalı mineralin bağışıklık fonksiyonunu artırma, hücrelerin bölünmesine yardımcı olma, koku ve tat duyusunu koruma ve yaraların iyileşmesi gibi durumlarda da büyük rol oynadığı belirtilmektedir (1, 2, 3, 4). Çinko ayrıca bir kişinin büyüme ve gelişmesinde de anahtar rol oynayabilir destekler. Bu nedenle, hamile kadınlar ve büyümekte olan çocuklar için önemli bir yapıdır diyebiliriz. Öte yandan, insan vücudu bu minerali depolamaz. Bu da bir eksikliğin önlenmesi için düzenli olarak besinlerle veya takviyelerle ihtiyacın karşılanmasının ne kadar önemli olduğunu gösterir.
Vücudun en iyi şekilde çalışması için çeşitli vitamin ve minerallere ihtiyacın duyarız. Vücut çok miktarda çinkoya ihtiyaç duymasa da, yetersiz beslenme gibi belirli durumlarda kişinin çinko eksikliği yaşaması mümkündür. Uzun süreli eksiklik, kronik rahatsızlıklara neden olabilir ve bu ihtiyacı besinlerden, takviye gıdalardan karşılamak bu durumun çözümü olabilir (2, 3, 4, 5) . Bu yazımızda, "Çinko eksikliği" hakkındaki bazı soruları cevaplamaya çalışacağız. İyi okumalar.
Çinko Eksikliğinde Ne Olur?
Çinko, vücudumuzdaki hücreler arasında çok az miktarda yer alır, bu da herhangi bir kan testi ile eksikliğinin tespit edilmesini zorlaştırır.
Dengeli bir beslenmeyle vücudun ihtiyacının karşılanmadığı durumlarda çinko eksikliği, kendini ağır şekilde gösterebilir ve egzama gibi cilt yüzeyinde değişikler, ağız ve el çevrelerinde çatlaklar yaygın olarak görülebilir (6, 7).
Bazen eksikliği başka bir durumun yaratıcısı da olabilir. Örneğin çinkonun vücudumuzda işlenebilirdiği ancak iyi bir şekilde absorbe edilemediği durumlarda, çinko eksikliği bakır eksikliğine yol açabilir.
Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Araştırmalara göre, yaklaşık 1.1 milyar insan çinko eksikliği sorununu yaşıyor ancak çoğu kişinin bu durumdan haberlerinin dahi olmadığı düşünülüyor. Çinko eksikliği durumunda vücutta yeteri kadar yeni hücre üretilemez. Bu durumun oluşmasının altındaki en büyük nedenler ise; yeterince besin tüketmeme, vücuttan fazla çinko kaybetmek ve kronik rahatsızlıklardan dolayı ihtiyaçların karşılanmaması olarak ifade edilebilir (8).
Vücut için çok önemli olan bu mineralin eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler, kimi zaman kendini çok görünür olmadığında, anlaşılması oldukça zor olabiliyor. Gündelik hayatınızda sizi etkileyebilecek aşağıda genel olarak sıraladığımız rahatsızlıklardan bazılarını görmeniz durumunda bir hekime başvurmanız, sağlığınızı korumanız için faydalı olacaktır. Yaygın olarak görülen çinko eksikliği belirtileri şunlardır:
- Saç dökülmesi
- İshal
- Sinir
- İştah kaybı
- İktidarsızlık
- Kilo kaybı
- Göz problemleri
- Tat ve koku kaybı
- Yaraların iyileşmesinin gecikmesi
- Ağız ve el çevrelerinde çatlama
- Cilt yüzeyinde değişim
Her ne kadar bu belirtilerin tamamı her bireyde gözükmese de bu durumların neredeyse hepsi çinko eksikliğinin göstergesi olabilir. Ek olarak, bu belirtilerin çoğu diğer vitamin ve mineral eksikliklerinde de görülebileceğinden bir test yoluyla çinko eksikliğini anlamak en net çözüm olabilir (3, 4, 9).
Çinko Eksikliği Nasıl Giderilir?
Sağlıklı beslenme ile veya gıda takviyeleri ile ihtiyaç karşılanabilir. Takviye gıda olarak çinko, genellikle bir hap veya kapsül şeklinde üretilerek piyasa sürülmektedir. Ek olarak, vücudun ihtiyacının tamamı veya bir kısmı, çinko içeren bazı multi-vitamin takviyelerinden veya soğuk ilaçlardan da elde edilebilir. Bir doktor eşliğinde belirtilere göre doğru dozu ayarlamak bu durumda oldukça önemlidir. Yanlış kullanımda çinko fazlalığı ishale veya kusmaya yol açabilir, vğcudunuzdaki bakır ve demir gibi ihtiyacınız olan diğer besin maddelerini olumsuz etkileyebilir. Öte yandan, ben herhangi bir ek gıda kullanmak istemiyorum diyen bireyler ise çinko oranı yüksek olan besinleri tüketebilir.
Çinko Eksikliğine Ne İyi Gelir?
Çinko açısından yüksek değerlere sahip besinler ise şöyledir;
- Kırmızı et
- Kümes hayvanları
- Balık ürünleri
- Pirinç
- Buğday (10)
Genel olarak tahıllar, baklagiller ve süt ürünlerinde de çinko mevcuttur. Çoğu insan için çinko eksikliğini önlemenin en iyi yolu çinko içeriği yüksek yiyecekler tüketmektir. Ancak takviye edici gıda kullanımı ile günlük ihtiyacınızı karşılamanız da mümkündür (3, 4, 8, 10).
Bikalite'de Çinko Fiyatları
İyi ve uygun fiyata çinko takviyesi markalarını bulmak zor olabileceği gibi, bilinçsiz ve nitelikli olmayan ürün tüketmek de sağlığınıza zarar verebilir. Bu sebeple kullanılan takviye edici gıdalar ürünlerinin güvenli olması oldukça önemli bir husustur. Bikalite’de, ürünlere ve üretici firmalara ait olan belgeler hassasiyetle incelenir, yalnızca kalite kriterlerimize uygun ve orjinal ürünler beğeninize sunulur. Bikalite’deki çinko ve diğer destek gıdaların doğru kullanılması durumunda sizin ve sevdiklerinizin günlük ihtiyaçlarınızı karşılar ve daha sağlıklı olmanızı sağlar. Bikalite’den gönül rahatlığıyla alışverişlerinizi yapabilirsiniz.
Kaynakça:
- Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği
- Zinc
- Zinc Deficiency
- Zinc deficiency and taste disorders
- Zinc: an overview
- Zinc deficiency: its characterization and treatment
- Images in clinical medicine. Acquired acrodermatitis enteropathica
- All you need to know about zinc deficiency
- Dietary calcium and zinc deficiency risks are decreasing but remain prevalent
- An Overview of Zinc Deficiency
Uyarı Metni
