Pandemi öncesinde yalnızca sağlık çalışanlarının kullandığı cerrahi maskeler, içinde bulunduğumuz zorlu dönemde COVİD-19 ile mücadelede ana aracımız oldu. Toplu taşımada, kalabalık mekanlarda, işyerlerinde kullandığımız, kimi zaman 12 saat yüzümüzden çıkarmadığımız / çıkaramadığımız maskelerin uzun süreli veya yanlış kullanımı sağlık açısından bazı olumsuz sonuçları beraberinde getirebiliyor. Diğer taraftan uygunsuz maske kullanımı da bu sorunları perçinleyebiliyor. Bu koşullarda, “ Maskenin zararı var mı? ” ya da “ Maskenin yan etkileri nelerdir? ” soruları, her geçen gün daha yoğun soruluyor. Dünya çapında bir yılı aşkın süredir hemen herkes tarafından kullanılan maskenin zararları ile ilgili araştırmalar da yayınlanıyor. Bu yazımızda uzun süreli kullanımın zararları ve çözümlerini ele alacağız. Konu ile ilgili pek çok araştırma pandemi öncesi ve sonrasında yapılmıştır. Kişiler arasında pek çok yan etki uzun süreli kullanımla birlikte kendini göstermeye başlamıştır.
Maskenin Zararları Çeşitli Şekillerde Görülebilir
Burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, ağız çevresinde terleme, nefes darlığı gibi yan etkiler cerrahi maske, N95 maske veya bez maskelerin uzun süreli kullanımı ile birlikte oluşabilmektedir. Bir çok uzman; maskelerin sık sık değiştirilmesinin ve uygun durumlarda maskesiz bir şekilde nefes egzersiz yapmanın bu durumlardan kaçınmanın en önemli yöntemleri olduğunu belirtmektedir. Ayrıca standartlara ve insan sağlığına uygun, kaliteli maske kullanımının da maskenin zararları ve yan etkilerini azaltmak için önemli olduğunun altı çizilmektedir. Kullanılan hammadde, üretim alanının hijyeni, üretim tekniği gibi etkenler maskenin zararları ve yan etkilerini artırarabilmekte veya azaltabilmektedir. Uygunsuz maskeler de vücudun daha farklı bir reaksiyon almasına neden olabilmektedir.
Burun Tıkanıklığı ve Nefes Darlığı Yapabilir
Ürünleri uzun süre kullanmak, birçok kişide burun tıkanıklığı ve nefes darlığı şikayetlerini artırmaktadır. Bunların başlıca sebepleri şunlardır:
Isı
Sıcaklığın artması ile orantılı olarak kullanılan maskenin içinde de sıcaklık artmaktadır. Bu durum kan damarlarının genişlemesine, burunda doku şişmesine neden olabilir. Hava sıcaklığı solunum buharıyla birleşince sıcaklık daha da artar. Sıcaklığın maskenin içerisinde artmasıyla beraber nefes almak daha da güçleşir. Uzun süreli maske kullanımı bu durumda burun tıkanıklığı ve nefes darlığına yol açabilir.
Nem
Havadaki nem oranındaki artış, maskeniz ile yüzünüz arasında duran boşluktaki nem oranını da yükseltir. Burunda ve ağızda aşırı nem oluşması burundan ve ağızdan geçen hava miktarını azaltır. Bu durum, doğrudan nefes almaya etki eder ve burnun tıkanmasında rol oynar.
Alerji
Bahar aylarında alerjik reaksiyonu olan kişilerde polenlerin maskede aslı kalması da burun tıkanıklığını beraberinde getirebilmektedir. Alerjik etkenler maskenin üretiminde kullanılan malzemeler ile doğrudan orantılı olabilir.
Maske tercihi yaparken kalitesini ve üretim yöntemlerini kontrol ediniz. Alerji yapmayan maske tercih etmeyi unutmayınız. Böylelikle maskenin zararları en aza indirilebilir.
Sinüzit
Kronik bir sinüzit rahatsızlığı olan insanlarda, maskelerin kullanımı burun tıkanıklığına sebep olabilmektedir. Özellikle nemli ve sıcak ortamlarda sinüslerin boşalması daha güçtür. Bu durum da burun tıkanıklığına neden olan başka bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.
KOAH
Koah hastaları için nefes almak normalde de oldukça güç bir durumdur. Maskelerle birlikte bu güçlük daha da artabilmektedir. Kalitesiz ve çok uzun süreli maske kullanımı kişide soluk alıp vermede sorunlar ortaya çıkarabilmektedir. Nefes verilince maskeye yapışan karbonmonoksit moleküllerinin nefes alma sırasında bir kısmı tekrar vücuda girecektir. Bu durum burun tıkanıklığı ve ağız kuruluğu ile birlikte nefes alma zorluğunu beraberinde getirmektedir.
Genel olarak bahar ve yazın gelmesi ile birlikte maskelerin kullanımı, burun tıkanıklığı ve ağız kuruluğunu beraberinde getirmektedir. Düşük solunum direncine sahip olan ve rahat nefes almaya olanak sağlayan kaliteli maske kullanımı bu sorunu aşmanın ve maskenin zararlarını azaltmanın en önemli yoludur (1,2).
Nefes Almayı Kolaylaştıran Kaliteli Roll Maske
Düşük solunum direncine sahip ve aynı zamanda yüksek koruyuculuğu olan, anti alerjen Roll maske, tekli hijyenik paketli olarak bikalite.com’da.
Maske Kullanımı Cilt Tahrişine ve Sivilcelere Neden Olabilir
Uzun süreli kullanım sonucunda, cilt hassasiyeti olan kişilerde, maskenin cilde zararları gözlemlenmiştir. Ciltte sivilce oluşumu eya cildin tahriş olması gözlemlenen cilt problemlerinin başında gelmektedir. Ayrıca ağız bölgesindeki terlemenin ve nemin artmasıyla ciltte de normalin dışında durumlar ortaya çıkabilmektedir. Makyaj ile birlikte kullanım da bu sorunların artmasına ve/veya farklı sorunların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Maske dış ortamdan alınan soluğu filtrelerken üzerinde parçacıkları biriktirir, ayrıca soluk verirken de dış ortama salınması gereken parçacıklar da maske üzerinde birikir. Maskenin yüzde uzun süreler durması bu birikimin yüz ve cilt üzerinde olumsuz etkilerde bulunmasına ortam hazırlayabilir.
Sık sık maske değişimi, terleme ve neme karşı yüzün kurulanması, daha az makyaj yapılması bu sorunların azalmasına yardımcı olabilir.
Yine maskede kullanılan hammaddenin uygunsuzluğu ve hijyenik olmayan üretim alanı, cilt sorunları oluşumunda etkili olabilmektedir. Hammadde alerjen veya toksik içeriklere sahipse cilde temasta cilt rahatsızlıklarına sebep olabilir. Hijyenin sağlanmadığı ortamlarda üretilen ve/veya hijyeni korunmadan son kullanıcıya ulaştırılan ürünlerin mikroorganizma ve alerjen taşıma olasılığı bulunduğundan, cilt sorunları ortaya çıkabilmektedir.
İnsan cildine temasa uygun malzemelerden üretilmiş ve son kullanıcıya hijyeni korunarak ulaşan ürünlerin kullanımı sorunların azalmasına fayda sağlar.
Hijyenik ve Alti Alerjen Maske Satın Al
Bikalite’de hijyenik koşullarda, el değmeden üretilen, maskeler, hijyen koşulları sağlanarak size ulaştırılır.
Kalp Artış Hızını Artırabilir
Maske kullanımı havayı filtreleme özelliğiyle beraber solunumda direnç oluşturur. Aynı zamanda karbondioksit gazı tam olarak dışarı verilemediğinden gazın bir kısmı tekrar vücuda alınabilir. Vücut ihtiyaç duyduğu oksijeni alabilmek için soluk alışverişini hızlandırır, bu da kalp atış hızının artmasına sebep olur.
Maskenin filtrasyonu genellikle solunum direnci ile doğru orantılıdır. Yani filtre yeteneği artarken solunum güçlüğü de artar. Koruyucu maskeler cerrahi maskelere göre, Tip IIR sınıfı cerrahi maskeler de Tip I ve Tip II’ye göre solunum direnci açısından daha yüksek sonuçlar verir. Bu da nefes alınabilirliği zorlar. Bu sebepten riskin düşük olduğu durumlarda koruyuculuk seviyesi düşük olan maskelerin kullanımı solunuma yardımcı olabilir.
Uzun süreli kullanımda maske gözenekleri kapanabileceğinden solunum direnci artabilir. Bu sebepten sık maske değişimi de kalp atışını düzenlemek açısından faydalıdır. Sık değişim maskenin zararları ve yan etkilerini en aza indirmeye yardımcı olur.
Dr. Magen Hall ABD’de dört farklı tip maskeyle bu durumu kalp artış hızını kontrol etmek amaçlı bir deney gerçekleştirmiştir. Maskesiz, cerrahi maskeli ve N95 maskeli deneylerin yapıldığı bu araştırmada; solunumda azalma yaşanmasından kaynaklı kalp atış hızında ufak bir artış gözlemlense de, bu artışın sağlıklı bir birey için sağlık sorunu yaratacak bir artış olmadığı sonucunda varılmıştır. Sağlık problemi yaşayan vatandaşlarda bu artış biraz daha fazla olabilmektedir.(3)
Kaliteli maske kullanmak ve bunları sık sık değiştirmek bu sorunu azaltmak için temel yoldur. Sağlık sorununuz olduğu konusunda endişe duyuyorsanız nabzınızın düzenli ölçümü de size bu konuda yardımcı olacaktır. Eğer beklenenden yükselen bir artış gözlemlersiniz en kısa sürede doktorunuza başvurunuz.
Baş Ağrısına Neden Olabilir
Birleşik Devletler Ulusal Tıp Kütüphanesi’nde yer alan bir araştırmada sağlık çalışanları arasında yapılan deneyde, uzun süreli maske kullanımı sonucunda sağlık personellerinden baş ağrısı görülmeye başlandığı tespit edilmiştir. Bu durum nefes almadaki güçlükten kaynaklı olarak gelişen bir süreç olmaktadır. Yetkililer araştırma sonucunda aralıklarla maskeyi çıkarıp normal nefes almanın bu sorunu azaltacağını ifade etmektedir. Ayrıca sık değişimin ve kaliteli maske kullanımının da bu sorunlara karşı etkili olduğu belirtilmektedir.
Böyle bir problem yaşıyorsanız uygun bulunulan anlarda maskesiz kısa süreli nefes egzersizi ve sıklıkla maske değişimi, çözümünde yardımcı olacaktır. (4)
Ağız Kokusu ve Diş Çürüğüne Neden Olabilir
Uzun süreli maske kullanımının sorunlarından bazıları da ağız kokusu, diş çürüğü, hatta diş eti hastalıklarıdır. Daha fazla karbondioksit tutulması, kullanıcıda diş eti rahatsızlıklarına ve dişte iltihaplanmaya yol açabilmektedir.
Bu durumdan kaçınmak için öncelikle ağız bakımını düzenli olarak yapmak gerekmektedir. Ağız temizliği ve düzenli su tüketimi bu sorunun engellenmesinde yardımcı olacaktır.
Kaliteli Maske ve İyi Maske Korur, Kötü Maske Korona Yapabilir
Uygunsuz ve sahte maske satışı piyasada çok belirgindir. Uygunsuz maske kullanımı, partiküllerin maskeden filtrelenmeden geçmesine ve hastalığa yakalanmaya sebep olabilir. Ayrıca kalitesiz maske kullanımı, korana virüsle bizleri başbaşa bırakarak, bugüne kadar aldığımız önlemleri boşa çıkarırken, farklı sağlık problemlerinin oluşturabilmesine yol açabilir.
Uygun olamayan hammadde kullanılarak, uygun olmayan koşullarda üretilen cerrahi maskenin zararları vardır. Bu maskeler virüsü taşıyabilir ve virüsün çoğalmasına olanak sağlayabilir. Ek olarak uzun süreli kullanımın zararı sağlık problemi riskinin artmasıdır. Renkli maske kullananlar, “ renkli maske zararlı mı? ” sorusunu da sormaktadırlar. Renkli cerrahi maskeler zararlı bir yapıya sahip değildir. Önemli olan maskenin standartlara uygun üretilmesidir. (Detay için “Kaliteli Maske Nasıl Anlaşılır?” yazımızı inceleyebilirsiniz.)
Sonuç olarak; pandemiden korunmak için kullanılan maskeler farklı zarar ve yan etkilere sebep olabilse de, toplumsal bir bağışıklı sağlanana kadar maskesiz bir korunma düşünülememektedir. Hem tıbbi olarak, hem de yasal mevzuata göre maske zorunluluğu bulunsa da maskelerin yoğun kullanımının yarattığı yan etkilerden korunmak veya yan etkileri azaltmak mümkündür. Bu amaçla kaliteli, belgeli ve orijinal maske satın almanızı tavsiye ediyoruz.
Kaliteli, Belgeli ve Orijinal
Bikalite’deki tüm ürünlerimiz kalite uzmanı ekiplerimiz tarafından incelenmekte ve orijinal olarak size ulaştırılmaktadır.
Kaynakça:
